सुकन्या कुलकर्णी-मोने आणि नृत्याची जिद्द
सागर साबडे (माजी सचिव - महाराष्ट्र मंडळ लॉस एंजेलिस )
गेल्या शनिवारी १६ नोव्हेंबरला लॉस एंजेलिस महाराष्ट्र मंडळातर्फे दिवाळीचा कार्यक्रम सादर करण्यात आला. अर्थात दिवाळी होऊन बरेच दिवस झाले असले तरी परदेशात आपल्या सवडीने हवे ते सण साजरे करण्याची मुभा असते. ("बरं झालं हं मंडळानं या वर्षी दिवाळी late ठेवली ते.. Last month I was so busy you know! त्या निमित्ताने का होईना मागच्या India visit मध्ये घेतलेले ठेवणीतले कपडे घालता येतात ना गं आपल्याला, नाहीतर ठेवून ठेवून खराब होतात I feel so sad na" असे एक ललना तिच्या भरजरी साडीची तारीफ करणाऱ्या दुसऱ्या एकीला सांगताना मी ओझरते ऐकले आणि या कार्याला आपला अंशतः का होईना हातभार लागला या विचाराने मी धन्य झालो! असो)
या वर्षी सांस्कृतिक कार्यक्रम म्हणून मंडळातर्फे कालिदासकृत मेघदूत आणि वैजयंती यावर आधारित नृत्य नाटिका सादर करण्यात आली. बृहन महाराष्ट्र मंडळातर्फे हा कार्यक्रम अमेरिकेत अनेक मंडळात आयोजित करण्यात आला होता. स्मिता महाजन, प्रचिती देवचके-देसाई, अश्विनी अनोरकर, श्वेता काटोटे आणि सुकन्या कुलकर्णी-मोने, यांनी यात सहभाग घेतला. या कार्यक्रमाची कल्पना व नाटिकेतील काव्य स्मिता महाजन यांनी लिहिलेलं होते.
सुकन्या कुलकर्णी हे नाव अभिनेत्री म्हणून प्रसिद्ध आहे पण ती नृत्य करते हे अनेकांना माहिती नव्हते. नाटक, चित्रपट यातून पुरेशी प्रसिद्धी मिळालेली असताना, आता वयाच्या पन्नाशीत, शरीराची ठेवणं भरतनाट्यमसारख्या अवघड नृत्य प्रकारासाठी साजेशी नसताना तिने का करावे असा प्रश्न अनेकांना पडणे साहजिक होते. सुकन्याने श्रोत्यांशी संवाद साधताना ह्याचे उत्तर दिले आणि जी बाजू उलगडून दाखवली ते ऐकून अनेकांनी तिच्या जिद्दीची दाद दिली.
वर्षभराच्या विश्रांती व उपचारानंतर ती काही प्रमाणात पूर्ववत झाली व नाटकातून काम करू लागली. पण नृत्याची मूळ आवड तिला गप्प बसू देत नव्हती. अर्थात वयानुसार आणि शारीरिक व्याधीमुळे शारीरीक हालचालींवर मर्यादा आली होती. तिने पुण्याला नृत्यांगना स्मिता साठे-महाजन यांच्या कडे परत भरतनाट्यम शिकायला सुरुवात केली. नाटकाची संहितेवर काम करायची पद्धत वेगळी आणि नृत्याची वेगळी त्यामुळे त्याचाही सुरुवातीला त्रास झाला. त्यामुळे तिच्या गुरु स्मिता महाजन तिला नृत्याच्या 'स्टेप्स' रेकॉर्ड करून देत आणि शूटिंग सोडून उरलेल्या वेळेत त्या पाहून ती सराव करत असे. तिला पूर्ण खाली वाकून पाहताना भोवळ येते, पूर्ण खाली बसून करायच्या स्टेप्स येणार नाहीत ह्याची कल्पना असताना देखील तिने ते पूर्ण केले आणि वयाच्या पन्नासाव्या वर्षी अरंगेत्रम पूर्ण केले.
सुकन्यांन जेंव्हा हि गोष्ट सांगितली तेंव्हा अनेकांना प्रेरणादायक वाटली. केवळ तिला आनंददायी वाटते म्हणून ती नाचते हे तिन आवर्जून नमूद केलं. आमच्या मंडळात तिने वैजयंती नावाची नृत्यनाटिका सादर केली. हि नृत्य नाटिका लिहिलेल्या स्मिता महाजन यांचे विशेष कौतुक करायला हवे. साधारण भरतनाट्यम मध्ये संस्कृत किंवा तामिळ रचना असतात आणि केवळ नृत्य हे ज्यांना त्या माध्यमाची, पदलालित्यातील बारकाव्यांची जाण आहे अशांनाच आवडू शकते. पण नृत्य नाटिका असल्याने अनेक प्रेक्षकांना त्यातील कथा भावली आणि कार्यक्रम अधिक रंगला.
